Βασικές Έννοιες

• Βασικές Έννοιες της Διατροφής Α΄ - ppt
• Βασικές Έννοιες της Διατροφής Β΄- ppt
• Θρεπτικά Συστατικά - ppt 
• Ομάδες Τροφίμων - Γεύματα  Α΄- ppt 
• Ομάδες Τροφίμων - Γεύματα Β΄ - ppt 
• Tρόφιμα με προστιθέμενη αξία - ppt 
• Aποτελέσματα Έρευνας βάσει Eρωτηματολογίου για τις διατροφικές συνήθειες των μαθητών του σχολείου μας  
• Αποτελέσματα Έρευνας βάσει Ερωτηματολογίου για το Πρωινό - ppt

ΤΑ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ 

      Τα συστατικά που προσλαμβάνει ο άνθρωπος μέσω της τροφής ονομάζονται θρεπτικά συστατικά. Με βάση την ταξινόμηση τους διακρίνονται σε μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά.

Τα μακροθρεπτικά χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: α) Στις πρωτεΐνες,  β) τα λίπη (λιπίδια), γ) και τους υδατάνθρακες. Τα μακροθρεπτικά συστατικά είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ενέργειας και σε αυτά ανήκει το νερό.

ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

     Οι πρωτεΐνες σχηματίζονται από αμινοξέα τα οποία παράγονται από τον συνδυασμό τεσσάρων στοιχείων, δηλ. άνθρακα, υδρογόνο, οξυγόνο και άζωτο. Ως απαραίτητα αμινοξέα καλούνται αυτά τα οποία ο ανθρώπινος οργανισμός αδυνατεί να συνθέσει. Τα απαραίτητα προσλαμβάνονται μέσω της τροφής, ενώ οι πρωτεΐνες αποτελούν πρωταρχικό ρόλο στην επιβίωση του ανθρώπου.

Ο ρόλος των πρωτεϊνών είναι:

·        Δομικό συστατικό διαφόρων ιστών του σώματος

·        Συμμετέχουν στην σύνθεση ορμονών και ενζύμων

·        Επιτελούν βασική δράση σε άλλες διεργασίες.

    Η έλλειψη πρωτεϊνών μπορεί να οδηγήσει σε ένα αρνητικό ισοζύγιο αζώτου, το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι αποβάλλεται περισσότερο άζωτο από αυτό που προσλαμβάνεται μέσω της τροφής. Καλές πηγές πρωτεϊνών φυτικής προέλευσης είναι τα όσπρια, οι ξηροί καρποί τα ξερά φασόλια, η σόγια και το ταχίνι.

ΛΙΠΗ

   Τα λίπη αποτελούν μια ετερογενή ομάδα ενώσεων , κατά κανόνα αδιάλυτων στο νερό .Τα λιπίδια του οργανισμού συμμετέχουν σε τρείς βασικές λειτουργίες , δηλαδή συμμετέχουν στην ενεργειακή ομοιόσταση του οργανισμού ,παρέχουν ενέργεια .Επίσης αποτελούν δομικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών και αποτελούν πρόδρομη ένωση για την σύνθεση των διαφόρων βιομορίων .

  Τα κύρια είδη των λιπιδίων για το άνθρωπο  είναι τα τριγλυκερίδια ,η χοληστερόλη και τα φωσφολιπίδια .

·        Τα τριγλυκερίδια είναι ενώσεις λιπαρών οξέων με γλυκερόλη και αποτελούν την πρωταρχική μορφή με την οποία τα λίπη λαμβάνονται μέσω της τροφής και αποθηκεύονται στο ανθρώπινο οργανισμό ,επιπλέον αποτελούν σημαντική πηγή ενέργειας για τους μυς κατά την διάρκεια της άσκησης χαμηλής έντασης .

·        Η  χοληστερόλη είναι γνωστή και ως στερόλες και βρίσκονται αποκλειστικά και μόνο στους ζωικούς οργανισμούς .Η χοληστερόλη μπορεί να παραχθεί στο οργανισμό πιο συγκεκριμένα στο ήπαρ, επομένως δεν ανήκει απαραίτητα στα θρεπτικά συστατικά .Οι διατητικές πηγές της χοληστερόλης είναι το κρέας ,τα γαλακτοκομικά προϊόντα ,ο κροκός του αυγού ,τα θαλασσινά κι τα αυγά των ψαριών .

·        Τα φωσφολιπίδια εμφανίζουν την ίδια δομή με τα τριγλυκερίδια .

Τα λιπαρά οξέα ανάλογα με το αριθμό τους χαρακτηρίζονται κορεσμένα και ακόρεστα.

·        Κορεσμένα: είναι αυτά που δεν έχουν κανένα δεσμό . Όλα τα άτομα άνθρακα συνδέονται με απλούς δεσμούς . Βρίσκονται κυρίως σε ζωικής προέλευσης τρόφιμα όπως είναι το χοιρινό ,μοσχαρίσιο κρέας .

·        Ακόρεστα :είναι αυτά που έχουν ένα τουλάχιστον δεσμό και διακρίνονται σε μονοακόρεστα ή πολυακόρεστα .

Τα μονοακόρεστα βρίσκονται κυρίως στο ελαιόλαδο και τις ελιές . Αντίθετα τα όλοι οι άνθρακες με απλούς δεσμούς .

 Σε θερμοκρασία δωματίου , τα κορεσμένα λίπη είναι συνήθως στερεά ενώ τα ακόρεστα είναι υγρά.

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ

Οι υδατάνθρακες είναι οργανικές ενώσεις που περιέχουν άνθρακα ,υδρογόνο και οξυγώνο.

Αποτελούν αποθήκη ενέργειας και αποτελούν σημαντικό ενεργειακό καύσιμο του ανθρώπινου οργανισμού .Οι υδατάνθρακες ενώνονται με λιπίδια και πρωτεΐνες και αποτελούν μέρος της δομής του γενετικού υλικού .

Τρεις κατηγορίες υδρογονανθράκων οι μνοσακχαρίτες , οι ποιλυσακχαρίτες και οι ολισακχαρίτες .

Οι υδατάνθρακες της δίαιτας προέρχονται κυρίως από την κατανάλωση δημητριακών  ,οσπρίων ,φρούτων, λαχανικών, γάλακτος, καθώς και άλλων τροφίμων, όπως γλυκών και διαφόρων ποτών.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι υδατάνθρακες δεν αποτελούν απαραίτητα θρεπτικά συστατικά ωστόσο πρέπει να προσλαμβάνονται στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής.

ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ

Αποτελούν πολυμερή υδατανθράκων και διακρίνονται σε φυσικές και πρόσθετες. Σημαντικότερες πηγές διαιατητικών ινών στη διατροφή του ανθρώπου περιλαμβάνουν τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα προϊόντα δημητριακών ολικής άλεσης.

Οι φυσιολογικές λειτουργίες των διαιτητικών ινών συνίστανται κυρίως για την καθυστέρηση της κένωσης του στομάχου, προκαλώντας ένα αίσθημα κορεσμού και αύξηση της κινητικότητας του εντέρου.

Συνεπώς, συμβάλλουν στην βελτίωση συμπτωμάτων όπως, η δυσκοιλιότητα και η πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

ΝΕΡΟ

Το νερό κατηγοριοποιείται στα μακροθρεπτικά θρεπτικά συστατικά, ωστόσο δεν παρέχει ενέργεια στον οργανισμό. Αποτελεί απαραίτητο συστατικό για τον άνθρωπο. Είναι βασικό συστατικό του αίματος, συμμετέχει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και συμβάλλει στην μεταφορά ουσιών τον οργανισμό, τέλος, προστατεύει τον εγκέφαλο και των νωτιαίο μυελό.

ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

Είναι τα θρεπτικά συστατικά, τα οποία ο οργανισμός χρειάζεται καθημερινά σε πολύ μικρότερες ποσότητες σε σχέση με τα μακροθρεπτικά. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι βιταμίνες και τα ανόργανα συστατικά.

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ

Οι βιταμίνες είναι σύνθετες οργανικές ενώσεις που βρίσκονται σε μικρές ποσότητες στις τροφές καθώς και συμμετέχουν σε βασικές λειτουργίες του σώματος όπως η ανάπτυξη και ο μεταβολισμός. Οι βιταμίνες ανακαλύφθηκαν όταν ουσίες απομονώθηκαν από τρόφιμα και ονομάστηκαν βιταμίνες επειδή ήταν απαραίτητες αμίνες για την ζωή.

Οι βιταμίνες χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις υδατοδιαλυτές και τις λιποδιαλυτές. Στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες περιλαμβάνονται οι : Β και C, ενώ στις λιποδιαλυτές ανήκουν οι :  A , D , E και Κ.

Οι βιταμίνες Β1, Β2, Β3, Β5 συμβάλλουν στην απελευθέρωση ενέργειας από τα τρόφιμα.

Οι βιταμίνες Β6, Β12 συμμετέχουν στον σχηματισμό ερυθροκυττάρων.

Το ασκορβικό οξύ, το φυλλικό οξύ και η βιταμίνη Α συντελόυν στην προστασία του οργανισμού από τις ασθένειες, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και στην καλύτερη λειτουργία της όρασης αντιστοίχως.

Οι βιταμίνες D και Κ  ενισχύουν τον σχηματισμό των  οστών και η βιταμίνη Ε λειτουργεί ως αντιοξειδωτικό.

ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

Τα ανόργανα συστατικά επιτελούν πολλαπλούς ρόλους στον ανθρ’ωπινο οργανισμό είναι απαραίτητα για την φυσιολογική κυτταρική δραστηριότητα, χρησιμοποιούνται ως δομικά υλικά ιστών του σώματος. Διακρίνονται σε δύο επιμέρους κατηγορίες με βάση την ποσότητα στα μακροστοιχεία ή κύρια ανόργανα συστατικά και στα μικροστοιχεία ή ιχνοστοιχεία.

 Στα ανόργανα συστατικά ανήκουν : τα ασβέστιο, ο φώσφορος, ο σίδηρος, το κάλιο, το νάτριο, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος 

Συμπερασματικά, η διατροφή του ανθρώπου χαρακτηρίζεται από την καθημερινή πρόσληψη μιας πληθώρας θρεπτικών συστατικών, καθένα από τα οποία συμμετέχει σε ποικίλες λειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα και είναι σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό απαραίτητο για την διατήρηση του ανθρώπου στη ζωή.

             Φαίη Καϊτατζή Β1, Πέτρος Ελευθεριάδης Β1, Αλίκη Παπαδοπούλου Β3, Μαρία Τσούμα Β3

ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΓΕΥΜΑΤΑ

 Τα θρεπτικά συστατικά δεν καταναλώνονται μεμονωμένα, άλλα βρίσκονται στα τρόφιμα σε διάφορους και πολύπλοκους συνδυασμούς. Η κατηγοριοποίηση των τροφίμων σε ομάδες γίνεται με βάση την περιεκτικότητα τους σε θρεπτικά συστατικά.

ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

  Από τα διάφορα τρόφιμα που ανήκουν στην ίδια ομάδα τροφίμων έχουν καθοριστεί συγκεκριμένες ποσότητες, οι οποίες παρέχουν το ίδιο ποσό ενέργειας. Έτσι, οι ποσότητες αυτές των διαφορετικών τροφίμων της ίδιας ομάδας είναι «ισάξιες» και μπορούν να «ανταλλαγούν» μεταξύ τους, γι’ αυτό και καλούνται «ισοδύναμα».

Ø     Δημητριακά

Τη βάση της διατροφής των περισσότερων ανθρώπων αποτελούν τα δημητριακά. Τα τρόφιμα της ομάδας αυτής καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής των ατόμων, καθώς συμβάλουν κατά 50% στις συνολικές θερμίδες που προσλαμβάνει καθημερινά ένας άνθρωπος. Αποτελούν πλούσια πηγή υδατανθράκων, πρωτεϊνών και βιταμινών. Η επεξεργασία, αφαιρεί το μεγαλύτερο μέρος των θρεπτικών συστατικών τους και πιο συγκεκριμένα των φυτικών ινών. Μάλιστα η κατανάλωση δημητριακών ολικής άλεσης συμβάλει στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Η ποσότητα που χρειάζεται να καταναλώνει ένα άτομο από την ομάδα των δημητριακών εξαρτάται από το φύλλο, την ηλικία και το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας.

Ø     Γαλακτοκομικά  προϊόντα 

Στα γαλακτοκομικά προϊόντα ανήκουν το γάλα, το γιαούρτι και το τυρί, καθώς αποτελούν σημαντικές πηγές ασβεστίου. Φυσικά η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων πλήρους περιεκτικότητας σε λιπαρά όχι μόνο δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία, αλλά μπορεί να είναι ευεργετική για αυτήν. Για παράδειγμα, άτομα που καταναλώνουν πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, φαίνεται να διατηρούν ένα χαμηλότερο σωματικό βάρος, αλλά και να προστατεύονται από την αύξηση του σωματικού βάρους.

Ø     Φρούτα

Στην ομάδα των φρούτων περιλαμβάνονται όλα τα φρούτα, φρέσκα ή αποξηραμένα, ολόκληρα ή σε μορφή φυσικού χυμού. Τα φρούτα είναι καλή πηγή πολλών απαραίτητων θρεπτικών συστατικών, όπως οι υδατάνθρακες, οι διαιτητικές ίνες και διάφορες βιταμίνες. Συνολικά, τα φρούτα περιέχουν λίγες θερμίδες, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και ουσιαστικά δεν έχουν λίπος. Λόγω της υψηλής θρεπτικής αξίας των φρούτων, μια δίαιτα πλούσια σε αυτά αποτελεί ασπίδα προστασίας για πολλά χρόνια νοσήματα, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η παχυσαρκία όπως και συγκεκριμένοι τύποι καρκίνου. Πιο συγκεκριμένα, η σειρά προτίμησης είναι η εξής: 1)φρέσκο φρούτο, 2)φυσικός χυμός, 3)έτοιμος χυμός φρούτων. Η κατανάλωση χυμών χρειάζεται μέτρο, προκειμένου να μην οδηγεί σε υπερβολική ενεργειακή πρόληψη και κατ’ επέκταση σε αύξηση του σωματικού βάρους. Ειδικά στα παιδιά, η κατανάλωση έτοιμων χυμών αποτελεί συχνή διατροφική συνήθεια και αποτελεί για τους γονείς μια εύκολη λύση για να καταναλώσουν τα παιδία φρούτα.

Ø     Κρέας και υποκατάστατα

Στην ομάδα του κρέατος και των υποκατάστατων του ανήκουν όλα τα είδη ζωικού κρέατος (κόκκινο, μοσχάρι κλπ και λευκό όπως πουλερικά), το αυγό, όλα τα είδη των ψαριών και θαλασσινών, καθώς και τα όσπρια. Χαρακτηριστικότερο θρεπτικό συστατικό της ομάδας είναι οι πλήρης πρωτεΐνες, οι οποίες είναι απαραίτητες. Πλήρης πρωτεΐνες καλούνται αυτές που περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα σε ποσότητες περίπου ίσες με αυτές που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός. Μάλιστα τα τρόφιμα της ομάδας περιέχουν πολλά θρεπτικά συστατικά, μεταξύ των οποίων βιταμίνες και ανόργανα συστατικά. Ωστόσο, δεν είναι όλα τα τρόφιμα της ομάδας αυτής ισάξια ποιοτικά, επομένως θα πρέπει η κατανάλωση του κρέατος να είναι μειωμένη και να επιλέγεται όσο το δυνατό πιο άπαχο κρέας. Σύμφωνα με τις αρχές της Μεσογειακής Δίαιτας, το κόκκινο κρέας πρέπει να βρίσκεται στο τραπέζι μόνο δυο φορές τον μήνα, ενώ οι ημερήσιες ανάγκες σε πρωτεΐνες θα πρέπει να καλύπτονται από όσπρια, δημητριακά και γαλακτοκομικά. Να σημειωθεί ότι όσπρια συμπεριλαμβάνονται στην ευρύτερη ομάδα του κρέατος, εξαιτίας της υψηλής τους περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες ή στην ομάδα των δημητριακών λόγω της περιεκτικότητας τους σε άμυλο.

Ø     Λίπη και έλαια

Είναι πλούσια σε χοληστερόλη, κορεσμένα και τρανς λιπαρά οξέα. Τα βασικά συστατικά που καθιστούν τα παραπάνω τρόφιμα πολύτιμα στη διατροφή μας είναι τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που περιέχουν καθώς, επίσης και οι λιποδιαλυτές βιταμίνες A, D, E και K. Οπότε πρέπει να καταναλώνονται σε άτομα που υιοθετούν καθημερινά λιγότερα από 30 λεπτά μέτριας φυσικής δραστηριότητας.

  

Ø     Τρόφιμα με πολύ λίπος ή ζάχαρη

Το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η υψηλή τους περιεκτικότητα σε λίπος ή ζάχαρη. Σε αυτήν την ομάδα που δεν έχει ομοιογένεια, θα μπορούσαν να τοποθετηθούν διάφορα γλυκίσματα και αλμυρά σνακ, όπως κέικ, πάστες, μπισκότα, πατατάκια, αλλά και αναψυκτικά ή τυποποιημένοι χυμοί. Η ενδεικτική μερίδα προσεγγίζεται περίπου στις 200 θερμίδες. Τα τρόφιμα αυτής της ομάδας δεν περιέχουν θρεπτικά συστατικά, όποτε η κατανάλωση τους δεν είναι αναγκαία. Μάλιστα είναι πλούσια σε ζάχαρη και βλαβερά λιπαρά οξέα τα οποία γενικά συστήνεται να καταναλώνεται σε όσο το δυνατόν μικρότερες ποσότητες. Όμως, επειδή τέτοιου είδους τρόφιμα υπάρχουν στην καθημερινότητα μας, θα μπορούσαν ενδεχομένως να έχουν θέση σε ένα κατά τα άλλα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Οπότε πρέπει να καταναλώνει κάποιος περιστασιακά στο διαιτολόγιο  του με προσοχή.

ΓΕΥΜΑΤΑ

Ο άνθρωπος δεν καταναλώνει μεμονωμένα τρόφιμα ή μεμονωμένες ομάδες τροφίμων αλλά σύνθετα γεύματα, τα οποία περιέχουν ποικίλους συνδυασμούς ομάδων τροφίμων. Συνήθως, τα γεύματα διακρίνονται σε τρία κύρια, δηλαδή το πρωινό, το μεσημεριανό και το βραδινό, και ορισμένα ενδιάμεσα, όπως το δεκατιανό και το απογευματινό. Όλα τα γεύματα της ημέρας έχουν το ρόλο τους στην κάλυψη των διατροφικών αναγκών του οργανισμού και η παράλειψη τους δεν θεωρείται ευνοϊκή.

Ø     Πρωινό γεύμα

Το πρωινό γεύμα συχνά αναφέρεται και ως ο «βασιλιάς των γευμάτων». Η κατανάλωση του πρωινού είναι πολύ σημαντική, καθώς εφοδιάζει το σώμα με την απαραίτητη ενέργεια για να ανταπεξέλθει καλύτερα στις πρωινές δραστηριότητες, μετά την ολονύχτια νηστεία. Μια σύνθεση πρωινού θα μπορούσε να είναι: 1 ποτήρι γάλα με δημητριακά πρωινού και μια μπανάνα ή ψωμί με τυρί και 1 ποτήρι φυσικό χυμό πορτοκάλι.

Ø     Δεκατιανό και απογευματινό γεύμα

Το δεκατιανό και το απογευματινό περιέχουν μια από τις ακόλουθες ομάδες τροφίμων: γαλακτοκομικά, δημητριακά, φρούτα. Η κατανάλωση των ενδιάμεσων γευμάτων είναι πολύ σημαντική για τα παιδιά, καθώς τους παρέχει την απαιτούμενη ενέργεια για όλες τις δραστηριότητες. Οι επιλογές για ένα θρεπτικό δεκατιανό είναι πολλές, αρκεί τα τρόφιμα που επιλέγονται να προσφέρουν ενέργεια και θρεπτικά συστατικά.

Ø     Μεσημεριανό και βραδινό γεύμα

Στα κυρίως γεύματα, δηλαδή το μεσημεριανό και το βραδινό, μπορούν να ενταχθούν ουσιαστικά όλες οι ομάδες τροφίμων: δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά κρέας και υποκατάστατα, λίπη και έλαια. Από την συνολική ποσότητα του γεύματος, ο μεγαλύτερος όγκος ενδείκνυται να προέρχεται από την ομάδα των λαχανικών και των φρούτων. Από την υπόλοιπη μισή ποσότητα, η μεγαλύτερη προέρχεται από τρόφιμα της ομάδας των δημητριακών και η μικρότερη από την ομάδα του κρέατος. Ένα τρόφιμο της ομάδας των γαλακτοκομικών μπορεί, επίσης, να συνοδεύει τα γεύματα ή αλλιώς, ένα ποτήρι νερό.

Αλεξάνδρα Κάρλοβιτς Α2, Κωνσταντίνα Κουτσοπούλου Α2, Βίκυ Μισκεδάκη Α2, Εύα Ντίνου Α3, Ευδοκία Σαμαντζή Α4

Ομάδες τροφίμων και γεύματα

         Τα θρεπτικά συστατικά βρίσκονται στα τρόφιμα σε διάφορους συνδυασμούς. Η κατανάλωση των τροφίμων γίνεται στο πλαίσιο των γευμάτων. Ένας από τους κύριους τρόπους κατηγοριοποίησης των τροφίμων σε ομάδες βασίζεται στην περιεκτικότητά τους σε θρεπτικά συστατικά. Οι ποσότητες των διαφορετικών τροφίμων της ίδιας ομάδας είναι ισάξιες και μπορούν να ανταλλαγούν μεταξύ τους, γι’ αυτό και καλούνται «ισοδύναμα».

            Τη βάση της διατροφής των περισσότερων ανθρώπων αποτελούν τα δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι). Η κατανάλωση δημητριακών ολικής άλεσης συμβάλλει στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και μειώνει την εμφάνιση σοβαρών νοσημάτων.

Τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το γάλα, το τυρί, το γιαούρτι αποτελούν βασικές πηγές ασβεστίου. Τα προϊόντα αυτά έχουν ευεργετικές συνέπειες για την υγεία.

Τα φρούτα αποτελούν καλή πηγή υδατανθράκων, διαιτητικών ινών και είναι υδατολύτες. Επίσης, αποτελούν σημαντική πηγή πολλών βιταμινών. Έχουν λίγες θερμίδες και υψηλή περιεκτικότητα σε νερό. Στην ομάδα των λαχανικών ανήκουν τα λαχανικά σε οποιαδήποτε μορφή, φρέσκα, βραστά ή κατεψυγμένα.

Στην ομάδα του κρέατος ανήκει το μοσχαρίσιο και το χοιρινό κρέας. Η ομάδα αυτή μαζί με το αβγό, όλα τα είδη θαλασσινών και τα όσπρια, περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα και σίδηρο.

Στην ομάδα των λιπών και των ελαίων ανήκουν όλα τα τρόφιμα που αποτελούνται από λίπος, όπως  όλα τα λάδια, οι ξηροί καρποί, το ταχίνι, οι ελιές, οι μαργαρίνες, το βούτυρο και το μπέικον. Τα τρόφιμα αυτά περιέχουν μονοακόρεστα και πολυακόρεστα οξέα.

Ο άνθρωπος δεν καταναλώνει μεμονωμένα τρόφιμα, αλλά σύνθετα γεύματα. Τα κυριότερα γεύματα είναι το πρωινό, το μεσημεριανό και το βραδινό, και τα ενδιάμεσα το δεκατιανό και το απογευματινό. Όλα τα γεύματα είναι σημαντικά για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών και κανένα δεν πρέπει να παραλείπεται.  

Το πρωινό είναι ο «βασιλιάς» των γευμάτων, καθώς αποτελεί το σημαντικότερο γεύμα της ημέρας. Ένα πλήρες πρωινό πρέπει να αποτελείται από γαλακτοκομικά προϊόντα, δημητριακά και φρούτα. Ως ενδιάμεσο γεύμα (δεκατιανό) μπορούμε να καταναλώσουμε ένα γιαούρτι, μια μπάρα δημητριακών ή ένα φρούτο. Η κατανάλωση ενδιάμεσων γευμάτων είναι πολύ σημαντική για τα παιδιά, καθώς ασχολούνται με διάφορες δραστηριότητες και γι’ αυτό χρειάζονται ενέργεια, την οποία θα πάρουν από ένα απογευματικό σνακ.

Στο μεσημεριανό και το βραδινό μπορούν να ενταχθούν ουσιαστικά όλες οι ομάδες τροφίμων. Όσον αφορά τα παιδιά, το μεσημεριανό γευμα είναι απαράιτητο και πρέπει να πληροί τρεις βασικές προϋποθέσεις: την πληρότητα, την ποικιλία και την ποσότητα.

Συμπερασματικά, τα τρόφιμα αποτελούν πολύπολοκα συστήματα, τα οποία περιλαμβάνον ποικίλους συνδυασμούς θρεπτικών συστατικών, ενώ η ποιότητα του φαγητού των παιδιών αποτελεί βασική προτεραιότητα για το συνδυασμό των γευμάτων τους. 

Αχιλλέας Πρίφτη, Αφροδίτη Πρωτοψάλτη, Λουκία Σκλαβούνου, Γιώργος Φράγκος, Β3

 

Διατροφή & Υγεία

Η επίδραση της δίαιτας στην υγεία εξετάζεται σε τρία επίπεδα:

1.Στο επίπεδο των θρεπτικών συτατικών

2.στο επίπεδο των τροφίμων

3.στο επίπεδο των διατροφικών προτύπων

Κατά τη διάρκεια του 19^ου αιώνα θεωρούνταν ότι για τη διατήρηση της ζωής, η δίαιτα πρέπει να αποτελείται από πρωτεινες, λιπίδια, υδατάνθρακες ανόργανα συστατικά και νερό.

Κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα παρατηρήθηκαν ασθένειες που οφείλονταν σε διαφορετικές ελλείψεις και διαπιστώθηκε ότι άλλες βασικές ουσίες είναι οι βιταμίνες, ενώ παράλληλα δόθηκε έμφαση στην ποσότητα των θρεπτικών συστατικών που πρέπει να προσλαμβάνεται.

Οι μελέτες εξέταζαν την επίδραση μεμονωμένων θρεπτικων συστατικών στον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων χρόνιων νοσημάτων.

Τα συστατικά των τροφίμων που καταναλώνουμε  συμμετέχουν σε πλήθος συνεργικών και ανταγωνιστικών αλληλεπιδράσεων.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

1)      συνετό διατροφικό πρότυπο

2)      διατροφικό πρότυπο δυτικού τύπου

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΙΤΑ

ð     είναι το σύνολο των διατροφικών συβηθειών που ακολουθούνταν από τους πληθυσμούς γύρω απο τη Μεσόγειο θάλασσα

ð     χαρακτηρίζεται από ελαιόλαδο, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα και ξηροί καρποί

ΙΑΠΩΝΙΚΗ ΔΙΑΙΤΑ

ð     χαρακτηρίζεται από ρύζι, τρόφιμα φυτικής προέλευσης, φρούτα, λαχανικά

ð     χαμηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και ζάχαρης

ð     εξασφαλίζει την πρόσληψη ωφέλιμων λιπαρών οξέων

ð     περιορίζει την πρόσληψη ουσιών που επυβαρύνουν την υγεία    

                                                                                  Ναταλία Ξανθοπούλου Β2, Νίνα Ριμπιακόβα Β3 

 

Τρόφιμα με προστιθέμενη αξία για την υγεία

Η τροφή, από τα πρώτα κιόλας βήματα του ανθρώπου στη γη, αποτελούσε βασικό αγαθό για την επιβίωσή του. Ποικιλία νέων ειδών τροφής, παραγόμενη από τον ίδιο τον άνθρωπο, ενσωματώθηκε στη διατροφή του, με στόχο την προαγωγή της υγείας του και την κάλυψη των βασικών αναγκών του. Η κατανάλωσή τους επιδρά στην υγεία του ανθρώπου, καθώς είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη, τη διατήρηση και την εύρυθμη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Βέβαια, η ποιότητα και η ποσότητα των τροφίμων αλλά και των συστατικών τους συχνά ευθύνονται για την εμφάνιση ορισμένων νοσημάτων, όπως ο καρκίνος. Σε αυτό εμπλέκεται η Τεχνολογία των Τροφίμων, η οποία με την ανάπτυξή της υπόσχεται προστασία από αυτά τα νοσήματα και βελτίωση της ανθρώπινης υγείας.

Σύμφωνα με την Τεχνολογία των Τροφίμων, ορισμένα τρόφιμα έχουν προστιθέμενη αξία για την υγεία μας. Πρόκειται για τα λειτουργικά και τα βιολογικά  τρόφιμα.

Λέγοντας λειτουργικά τρόφιμα, εννοούμε αυτά τα οοία, πέρα από τη διατροφική τους αξία, έχουν κάποιες ευεργετικές ιδιότητες για την ανθρώπινη υγεία. Συνεπώς, η κατανάλωσή τους έχει αποδεδειγμένα οφέλη στην υγεία, αφού περιέχουν θρεπτικά συστατικάμε ευεργετικές δράσεις. Άλλα είδη λειτουργικών τροφίμων, που δεν είναι τόσο γνωστά στην ελληνική αγορά, περιλαμβάνουν τροφές εμπλουτισμένες με ουσίες, οι οποίες έχουν αντιοξειδωτική δράση, όπως οι πολυφαινόλες, ενώ άλλες έχουν τροποποιημένη σύσταση λίπους. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν τροποποιημένα τρόφιμα που έχουν ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του καταναλωτή, όπως τα τρόφιμα ελεύθερα λακτόζης ή γλουτένης, που απευθύνονται σε ασθενείς με δυσανεξία σε αυτά.

Ως βιολογικά τρόφιμα χαρακτηρίζουμε εκείνα που προκύπτουν από βιολογική παραγωγή. Αυτά δεν φαίνεται να καλύπτουν όλες τις ανάγκες του ανθρώπου, όμως συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και του ίδιου του ανθρώπου, από χημικές επιμολύνσεις. Η πιστοποίησή τους ελέγχεται από ανεξάρτητους οργανισμούς, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να τα αναγνωρίσουν εύκολα και να τα εμπιστευτούν. Η Ελλάδα κατέχει την έβδομη θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στη βιολογική παραγωγή.   

Στις μέρες μας, λοιπόν, είναι πλέον ευρέως γνωστό ότι η διατροφή σχετίζεται με την υγεία του ανθρώπου. Τα προαναφερθέντα τρόφιμα με προστιθέμενη αξία έχουν σκοπό να βελτιώσουν την υγεία των καταναλωτών και είναι διαθέσιμα σε όλους, παρόλο που η χρήση τους μπορεί να μην έχει πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τρόφιμα όμως αυτού του είδους δεν μπορούν να υποκαταστήσουν μία ισορροπημένη διατροφή, κάτι που όλοι οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν.

                                                                                Αντωνία Ζεάκη, Τζόγια Καζιάνη, Α1